kleszcze

Langusta

Niebezpieczne kleszcze...

WSTĘP

Kleszcze należą do gromady pajęczaków, do której zaliczamy także pająki czy roztocza. Na całym świecie jest około 850 gatunków kleszczy. Wszystkie kleszcze posiadają 3 pary odnóży w czasie dojrzewania, a 4 pary odnóży, kiedy są dorosłe. Dzięki nim mogą przechodzić ze źdźbła trawy czy liści na swojego żywiciela - psa, kota czy człowieka. Kleszcze posiadają specjalny organ nazywany narządem Haller'a - wyczuwa on zapach, ciepło i wilgoć, dzięki czemu może łatwo znaleźć człowieka czy psa. Kleszcze wspinają się na koniuszek źdźbła trawy i tam czekają na zdobycz - kiedy czują, że zwierzę jest blisko - przechodzą na jego sierść.

CO JEDZĄ KLESZCZE?

Jedynym pożywieniem kleszczy jest krew - zarówno człowieka, jak i psa, kota czy każdego innego zwierzęcia. Kleszcze wkręcają się częścią swojej głowy w skórę i zaczynają ssać krew. Krew jest niezbędna do rozwoju wszystkich postaci kleszczy (oprócz jaja) - i dorosłych i młodocianych.

CYKL ŻYCIOWY KLESZCZY

Cykl życiowy kleszczy trwa 2 lata. Przez ten czas z jaj złożonych przez samicę powstają kolejno: larwa, nimfa i osobnik dorosły, który znów może złożyć jaja. W ten sposób cykl znów się powtarza. Na wiosnę samica kleszcza składa do ziemi jaja. Jednorazowo składa ona ok. 3000 jaj. Z nich, późnym latem, wylęgają się larwy. Larwa, która jest wielkości kropki, znajduje jakieś zwierzę (zwykle jest to ptak lub gryzoń) i żywi się jego krwią przez klika dni. Potem opuszcza swojego żywiciela i spada na ziemię. Tutaj, dobrze najedzona larwa, rozwija się w następne stadium - nimfę - zwykle ma to miejsce jesienią. Nimfy pozostają w ziemi na okres zimy, są wtedy nieaktywne. Zbliżająca się wiosna aktywuje je i zaczynają poszukiwać żywiciela. Kiedy go znajdą, piją jego krew przez kilka dni i potem, już najedzone, spadają na ziemię, gdzie przekształcają się w osobnika dorosłego. Pod koniec lata i przez całą jesień dorosłe kleszcze (samce i samice) żywią się krwią i kopulują. Tuż przed zimą samce giną a samice przeczekują zimę i na wiosnę znoszą jaja. Jeśli dorosłe kleszcze nie mogą na jesieni znaleźć żywiciela, przeczekują zimę i na wiosnę znów szukają żywiciela, piją jego krew, kopulują i samica składa jaja. W ostatnich latach, na skutek ocieplenia klimatu, doszło do zaburzenia opisanego powyżej naturalnego cyklu kleszczy. Ciepłe zimy powodują, że kleszcze zachowują swoją aktywność i stanowią niebezpieczeństwo dla psa praktycznie przez cały rok kalendarzowy.

DLACZEGO KLESZCZE SĄ NIEBEZPIECZNE?

Kleszcze przenoszą szereg chorób, które są niezwykle niebezpieczne zarówno dla zwierząt, jak i dla człowieka. W Polsce najczęściej kleszcze przenoszą tzw. babeszjozę (piroplazmozę) czyli zakażenie pierwotniakiem Babesia canis. Zdarzają się także przypadki kleszczowego zapalenia mózgu u ludzi oraz boreliozy (choroba z Lyme) u ludzi i psów. Ponadto kleszcze mogą wywoływać alergię miejscową w postaci zaczerwienienia i bolesności skóry.

BABESZJOZA (PIROPLAZMOZA)

Pierwotniak wywołujący tę chorobę, Babesia canis, jest groźny dla psów oraz dzikich psowatych czyli lisów i wilków. Wraz ze śliną kleszcza, pierwotniak dostaje się do krwi psa i wnika do wnętrza czerwonych krwinek (erytrocytów) i tutaj rozmnaża się. Czasem we wnętrzu czerwonej krwinki można znaleźć 2 czy nawet 4 pierwotniaki. Zaatakowane krwinki czerwone ulegają całkowitemu zniszczeniu, rozpadają się a z ich wnętrza wysypują się pierwotniaki i atakują kolejne erytrocyty - te znów rozpadają się, uwalniając pierwotniaki itd. Jakie są objawy babeszjozy? Początkowo pies jest nieznacznie osłabiony, co wynika z rozwijającej się anemii (czerwone krwinki są stale atakowane i niszczone - z każdym dniem jest ich coraz mniej) i gorączki. Pies może także mieć mniejszy apetyt. Potem choroba rozwija się bardzo szybko - nagle pies całkiem słabnie, ma bardzo wysoką gorączkę, wymiotuje. Dochodzi do uszkodzenia wątroby i nerek - pojawia się żółtaczka, a mocz ma czerwony kolor. Niezbędna jest natychmiastowa pomoc lekarza weterynarii. Bardzo rzadko zdarza się przewlekła babeszjoza. W takim przypadku pies ma co kilka dni czy tygodni gorączkę, niechętnie je i bardzo szybko chudnie. W takim przypadku rozpoznanie choroby jest bardzo trudne. Jak rozpoznajemy babeszjozę? Objawy choroby, jej nagły początek i odpowiednia pora roku (czyli taka, kiedy są kleszcze) są ważną wskazówką dla lekarza. Jednak w celu potwierdzenia choroby niezbędne jest badanie krwi. Oglądając krew pod mikroskopem można zauważyć w czerwonych krwinkach pierwotniaki. Ponadto badanie to pozwala na ocenę stanu wątroby, nerek i określenie jak silna jest anemia. Niekiedy pomocne jest także badanie moczu. Leczenie babeszjozy Leczenie babeszjozy jest długotrwałe i czasochłonne. Pies musi otrzymywać specjalne leki niszczące pierwotniaki a także kroplówki i leki osłaniające wątrobę oraz nerki. Niekiedy niezbędna jest transfuzja krwi. Często, mimo starań właściciela i lekarza i stosowania odpowiednich leków, wiele zwierząt nie przeżywa. Choroby nie można także wyleczyć całkowicie - po wyzdrowieniu, po jakimś czasie zwykle zdarzają się nawroty, jednak zazwyczaj przebiegają one łagodniej. Dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiedniej profilaktyki - czyli zabezpieczanie psa przed kleszczami.

BORELIOZA (CHOROBA Z LYME)

Przyczyną boreliozy są bakterie z gatunku Borrelia burgdorferi, które przenoszone są przez kleszcze. Na szczęście tylko niektóre gatunki kleszczy są rezerwuarem choroby, a sama choroba występuje u psów bardzo rzadko. Wraz ze śliną kleszcza bakterie przedostają się do krwi psa, skąd wędrują do wszystkich organów m.in. do serca, mózgu, nerek i stawów. W przypadku ciężarnej suki istnieje także niebezpieczeństwo, że zaatakowane zostaną płody. W zainfekowanych narządach dochodzi do stanu zapalnego i niszczenia tkanek. Jakie są objawy boreliozy? Najczęstszym objawem boreliozy są problemy z poruszaniem się, spowodowane silnym zapaleniem wielu stawów. Zaatakowane stawy są obrzęknięte, gorące i bolesne, pies ma gorączkę, nie je, jest apatyczny. Mogą wystąpić problemy z oddychaniem i powiększenie węzłów chłonnych. Jeśli doszło do zapalenia mózgu mogą pojawić się także objawy neurologiczne. W niektórych przypadkach dochodzi także do uszkodzenia serca i rozwoju artymii i niewydolności krążenia. Jak rozpoznajemy boreliozę? Rozpoznanie boreliozy jest stosunkowo trudne, ponieważ istnieje wiele chorób stawów, przy których dochodzi o ich obrzęku i bolesności. W diagnozie pomocne są badania krwi, moczu oraz badanie mazi pobranej z zaatakowanych stawów. Leczenie boreliozy Leczenie boreliozy polega na stosowaniu antybiotyków oraz środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Zwykle pierwsze efekty leczenia widać już po 2-3 dniach - gorączka spada, pies czuje się lepiej. Dodatkowo można także oziębiać chore stawy np. za pomocą okładów.

JAK ZABEZPIECZYĆ ZWIERZĘ PRZED KLESZCZAMI?

Obecnie w Polsce jest kilka preparatów, które chronią psy i koty przed kleszczami. Zawarte w nich substancje zabijają kleszcze i są nieszkodliwe dla zwierząt (oczywiście jeśli są stosowane prawidłowo):

FRONTLINE - spray lub postać spot-on

pies - ochrona przed kleszczami przez 30 dni, przed pchłami przez 60 dni

kot - ochrona przed kleszczami i pchłami przez 30 dni

KILTIX - obroża (tylko dla psów) - chroni przed kleszczami i pchłami przez 7 miesięcy

PREVENTIC - obroża (tylko dla psów) - chroni przed kleszczami przez 4 miesiące

BOLFO - obroża pies i kot - ochrona przed pchłami przez 5 miesięcy, przed kleszczami 10 tygodni

TE PREPARATY SĄ "NIESKUTECZNE" - NA MOIM PSIE JEST KLESZCZ I PIJE KREW...

Tak mówią często właściciele, przyprowadzając do kliniki psa, na którym rzeczywiście siedzi kleszcz. Ale to nie oznacza, że preparat jest nieskuteczny! Nie ma substancji, która odstrasza kleszcze i powoduje, że nie atakują one psa czy kota. Wszystkie preparaty przeciwkleszczowe gwarantują jedynie, że kleszcz nie będzie pił krwi i w ciągu 48 godzin zginie lub odpadnie. I to wystarczy - zwykle aby kleszcz przeniósł jakąś chorobę, musi pić krew przez ponad 24 godziny. Dlatego jeśli stosuje się skuteczny preparat, widok kleszcza na psie nie musi martwić. Kleszcza można usunąć - wykręcając go małymi szczypczykami, przy czym koniecznie trzeba kręcić w lewo. Nie wolno smarować kleszcza masłem, olejem, smalcem, maściami itp. Nie należy także przypalać go czymś gorącym ani polewać rozpuszczalnikami czy żrącymi substancjami (np. ACE)

Olala

Jesli mogę, to chciałabym polecić aerozol i posypkę na wszystkie pasożyty zewnętrzne (też kleszcze) firmy PESS. Sprawdza sie nie tylko na psach i kotach, ale również na większych gyzoniach i jest nietoksyczna dla zwierząt

Langusta

trzeba zabezpieczać zwierzaki. wczoraj wybrałam się do lasu z moimi dwoma gamoniami. Stan po spacerze: Frodo - 45 kleszczy, Chanel - 23...
Tragedia... pomimo spsikania Frontlinem 4 były wbite!!!

Olala

WOW!! Kurcze! Mój ma rok i ani jednego kleszcza jeszcze nie miał

Chociaż, on po lasach raczej nie chodzi, tylko po łące, a tam dość trudno o kleszcza...

Langusta

My aż tyle jeszcze nie mieliśmy, ale jak jeździmy to zawsze coś się przyczepi. Tak jak mówią, długa zima i teraz wysyp kleszczy mamy

Olala

Po prostu musisz zmienić miejsce spacerków na jakieś bardziej odkleszczone

Langusta

Nie, no z lasu na pewno nie zrezygnujemy

Tam to dopiero psiaki mają radochę

przy okazji zabierze się rodzinkę, oni zbierają grzybki, a ja pilnuję żeby psiaki się za bardzo nie oddalały

Olala

U ciebie też kult grzybów...? Buuu! Nie lubię tego, ale po lesie to mogę latać

Langusta

nieznasz się, w occie najlepsze

za to lasu ot tak sobie nie lubię, chyba, ze z psami. W ogóle się nigdzie bez nich nie ruszam, czuję się bez nich dziwnie

X0x-babiee-gyrl-x0x

hot asians, wet video!
[link widoczny dla zalogowanych]

kika75

ja kupiłam obroże i mój pies już kleszczy nie ma

xandiris

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

xandiris

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

xandiris

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]